Tai nghe surround có hai loại. Một loại sẽ có hai củ loa như tai nghe truyền thống và sử dụng những phương pháp xử lí kỹ thuật số để tạo ra hiệu ứng vòm. Loại thứ hai sẽ có nhiều củ loa nhỏ ở mỗi bên tai và kết hợp với các phương pháp xử lí trên.

Tai nghe surround thường có giá thành đắt hơn nhiều so với tai nghe stereo truyền thống có cùng chất lượng âm thanh bởi chính vì chúng được quảng cáo với hiệu ứng vòm.

Nhưng liệu chúng có thực sự khác biệt, và số tiền bỏ thêm ra cho các mác âm thanh vòm có đang để bạn móc hầu bao trong khi sẽ phải hy sinh rất nhiều trong chất âm?

Để làm rõ điều này, chúng ta hãy tìm hiểu xem tai người định hướng âm thanh như thế nào?

Khả năng định hướng âm thanh của chúng ta đến từ một quá trình gọi là binaural hearing, nghĩa là “nghe bằng hai tai”.

Tai chúng ta xác định phương hướng như thế nào?

Bí mật của việc “nghe bằng hai tai” chính là vị trí của tai.

Bởi chúng nằm đối xứng ở hai bên đầu, âm thanh nghe bởi mỗi tai sẽ thay đổi theo thời gian, âm lượng, và cân bằng tần số. Những sai khác này là các dấu hiệu để não bộ giải mã vị trí của âm

Lấy ví dụ: Một âm thanh chưa xác định đến từ phía bên trái đầu của bạn.

Đây là cách mà bộ não bạn giải mã những dấu hiệu:

1. Sự khác biệt trong thời gian

Khi một âm thanh đến từ bên trái, khoảng cách nó di chuyển tới tai trái sẽ ngắn hơn so với tai phải. Nên âm thanh sẽ tới tai trái trước tai phải trong khoảng mili giây.

Đây chính là dấu hiệu đầu tiên để bộ não biết rằng âm thanh có thể tới từ bên trái. Nhưng vậy là chưa đủ.

2. Sự khác biệt trong âm lượng

Âm thanh càng đi xa sẽ càng nhỏ đi. Nó cũng sẽ nhỏ dần khi gặp phải vật cản.

Khi một âm thanh chưa xác định đến từ bên trái, tai phải sẽ nhận được mức âm lượng nhỏ hơn. Và bởi đầu bạn cũng là một vật cản, nó sẽ càng nhỏ hơn nữa.

3. Sự khác biệt trong tần số

Khi một âm thanh đến từ bên trái, đầu của bạn sẽ cản một phần của nó khi đi tới tai phải. Nhưng đầu bạn sẽ không cản mọi tần số âm thanh giống nhau.

Âm thanh ở tần số cao mang ít năng lượng hơn, nên sẽ dễ bị hấp thụ bởi vật cản hơn tần số thấp. Bởi vậy khi âm thanh đi tới hai tai, tai phải sẽ nhận được nhiều âm thanh tần số thấp và ít âm thanh tần số cao hơn tai trái.

Và bạn sẽ thắc mắc nếu âm thanh đến từ trực diện thì sao?

Thời gian, âm lượng, và tần số nhận được ở hai tai sẽ như nhau.

Vậy làm sao để phân biệt trước và sau? Khi âm thanh đến từ phía sau, bộ não của bạn sẽ hoang mang trong một khoảnh khác. Và điều này kích hoạt một phản ứng mang tính bản năng khiến bạn hơi quay đầu sang một bên một chút xíu. Hành động này rất nhanh và nhẹ nhàng, và bạn sẽ chẳng thể nhận ra nổi ngay cả khi cố làm thử. Điều này sẽ tạo ra sự khác biệt ở hai bên tai đủ để bộ não hiểu ra được âm thanh đến từ đâu.