Phải làm gì khi pin điện thoại và laptop bị chai phồng to và cách khắc phục?

Pin bị phình to là như thế nào?

Trên thị trường ngày nay, phần lớn các thiết bị điện tử như laptop, smartphone, tablet, máy đọc ebook hay thiết bị đeo thông minh đều sử dụng pin li-ion. Thực tế, không phải vô cớ mà loại pin này trở thành lựa chọn thay thế phổ biến nhất cho tất cả các loại pin trước đó: pin li-ion có mật độ lưu trữ điện năng cao, mức độ hư hao thấp và cũng không có hiện tượng hiệu ứng nhớ (với pin li-ion bạn không cần phải "xả" pin rồi sạc đầy như trước).

Nhưng đáng tiếc là không có gì là hoàn hảo và để đổi lấy khả năng lưu trữ điện năng tốt như vậy, pin li-ion phải đánh đổi bằng độ ổn định. So với những chất liệu trước đây, lithium có mức độ tỏa nhiệt lớn hơn, các cell trên pin nằm gần nhau và gần vỏ bọc ngoài hơn, chưa kể toàn bộ khối pin đều bị nén áp suất.

Khi các viên pin li-ion gặp hiện tượng quá nhiệt, bị sạc quá đầy hoặc đơn giản là hư hại do tuổi thọ sử dụng đã quá lâu, các cell bên trong pin có thể sẽ thải ra một hỗn hợp khí điện phân có thể gây cháy nổ. Đây cũng là nguyên nhân vì sao pin được thiết kế để phồng lên: đây thực chất là cơ chế an toàn để đảm bảo chất khí trên không thoát ra ngoài gây cháy nổ.

Bạn thường có thể dễ dàng nhận ra khi nào thì pin của mình đã bắt đầu bị phồng, đặc biệt là khi trên thân máy xuất hiện các vết nứt, hở, bong gờ không rõ nguyên nhân hoặc khi bạn không thể đóng nắp đậy trên thân của thiết bị một cách dễ dàng. Ví dụ, trong bức hình dưới đây, khi được mở nắp thì bạn có thể thấy viên pin bên trong đã phồng lên tới mức gần như "ép" phần nắp đậy ra ngoài.

Trong khi sự khác biệt trong bức ảnh có thể là chưa tới mức đáng sợ, điều cần nhận thấy rõ ràng ở đây là pin đã phồng lên gấp rưỡi pin thường và do đó đã không còn hoạt động tốt, thậm chí là gây nguy hiểm cho người dùng.

Trong một tình huống khác, như bạn đã thấy ở trên, pin của chiếc MacBook cũ kỹ này đã phồng tới mức làm bật cả trackpad ra khỏi thân máy. May mắn là chưa có hỏa hoạn xảy ra.

Thực tế là bạn không cần phải quá lo lắng, bởi trong phần lớn các trường hợp sử dụng thì pin li-ion đều rất an toàn. Bên cạnh cơ chế tự phình to để ngăn cháy nổ thì các loại pin này còn có mạch ngừng sạc khi sạc đầy, có cảm biến đo nhiệt độ v…v… 2 bức hình ở trên cũng cho thấy cơ chế tự phồng của pin li-ion đã hoạt động như mong đợi và bảo vệ được người dùng khi pin bắt đầu gặp sự cố.

Tuy vậy, khi phát hiện pin đã bị phồng, điều bạn cần làm là gỡ bỏ và mang hủy các viên pin lỗi một cách an toàn.

Cách để tháo và hủy các viên pin đã phình to

Nhìn chung, trong khi phần lớn các viên pin li-ion thường không gây nguy hại nghiêm trọng, bạn vẫn cần phải coi các viên pin đã phồng là một loại vật thể nguy hiểm có thể phát nổ và gây bỏng.

Tuyệt đối không sạc hay tiếp tục sử dụng thiết bị

Khi pin đã bị phồng hay hư hại theo bất cứ cách nào khác, bạn cần dừng sử dụng thiết bị của mình ngay lập tức. Tắt nguồn và quan trọng nhất làkhông cắm sạc.Một khi pin đã bị hư hại tới mức này, bạn cần phải đặt ra giả định rằng tất cả các cơ chế bảo vệ bên trong đều đã ngừng hoạt động. Tiếp tục cắm sạc vào một viên pin bị phồng là một hành động cực kỳ nguy hiểm có thể gây cháy nổ bất cứ lúc nào.

Tìm cách tháo pin

Khi tháo gỡ viên pin đã bị phình to, nguyên tắc quan trọng để không khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơn là tuyệt đối không bóp, nén hoặc làm bất cứ hành động nào khiến cho lớp vỏ bọc ngoài của pin bị thủng. Khi vỏ pin bị thủng, phần khí bên trong sẽ thoát ra ngoài và phản ứng với oxy có trong không khí.

Nếu như thiết bị của bạn là loại có pin rời, bạn có thể tự tháo pin một cách dễ dàng. Bạn nên tháo pin càng sớm càng tốt để tránh cho phần pin này gây hư hại khi phình to bên trong thiết bị của mình, đồng thời tránh cho vỏ pin bị hư hại bởi các đường cạnh sắc bên trong thiết bị.

Một khi đã tháo được pin, bạn cần phải làm 2 điều. Đầu tiên là dán băng dính điện lên các phần kim loại tiếp xúc của pin để tránh tuyệt đối hiện tượng sốc tĩnh điện. Nếu chưa thể mang pin đi hủy tại các địa điểm an toàn, bạn cần phải đặt viên pin này tại một vị trí thoáng mát, tránh các vật liệu có thể gây cháy nổ.

Nếu như thiết bị của bạn là loại có pin gắn trong thân máy (như iPhone hoặc MacBook), bạn cũng cần đặt toàn bộ thiết bị này tại vị trí thoáng mát cho tới khi có thể mang tới các cửa hàng để nhờ tháo pin. Bạn nên tìm cách mang thiết bị đi tháo pin càng sớm càng tốt để tránh gây nguy hại cho bản thân và những người khác trong gia đình.

Hủy pin một cách an toàn

Đầu tiên, bạn cần hiểu rằng tự bản thân bạn không thể hủy pin, và bạn cũng không nên ném viên pin đã phồng vào thùng rác. Làm như vậy sẽ gây nguy hại cho bạn và những người trong gia đình, chưa kể cũng sẽ tạo ra nguy hiểm cho những người công nhân vệ sinh trong quá trình thu gom và vận chuyển rác thải. Điều bạn cần làm là tìm đến các cơ sở tái chế rác thải để nhờ hủy viên pin đã hỏng.

Làm thế nào để tránh cho pin không bị phình to

Đọc đến đây, bạn chắc chắn đã hiểu mối nguy hiểm do những viên pin bị phình to mang tới. Thật may mắn, nguyên tắc để tránh cho thiết bị của bạn không rơi vào tình trạng này cũng chính là các nguyên tắc tối ưu thời lượng sử dụng pin nói chung.

Luôn đặt thiết bị/pin tại những nơi thoáng mát

Nhìn chung, pin li-ion rất "kị" nhiệt. Trong khi bạn không thể giữ cho thiết bị của mình luôn luôn được thoáng mát, bạn cần phải tránh đặt đồ điện tử tại những nơi quá nóng bức. Ví dụ, đừng để laptop bên trong xe hơi trong những ngày nóng bức, đừng sạc pin điện thoại tại nơi có ánh nắng chiếu trực tiếp. Hãy làm tất cả những gì có thể để giữ cho thiết bị của mình được thoáng mát.

Tương tự, với những thiết bị điện tử đã cũ kỹ không còn được sử dụng, hãy lưu giữ chúng trong những căn phòng khô, mát và không có ánh nắng chiếu trực tiếp.

Dùng sạc chất lượng cao

Ngay cả khi sạc nhái có giá thành chỉ bằng 1/10 sạc "xịn" thì bạn vẫn cần phải lựa chọn sạc chính hãng. Trong trường hợp tốt nhất thì sạc nhái vẫn sẽ làm hư hại chiếc điện thoại, laptop đắt tiền của bạn, còn trong những tình huống xấu, các vụ tai nạn giật điện hay hỏa hoạn thương tâm hoàn toàn có thể xảy ra.

Thay thế những thỏi pin cũ

Nếu như thời lượng pin trên thiết bị của bạn đã giảm sút quá nghiêm trọng, bạn nên cân nhắc tới việc thay pin. Nếu như bạn từng đạt được thời lượng pin 5 giờ đồng hồ trên laptop và giờ đây con số đó chỉ còn là 30 phút, rõ ràng là các thành phần bên trong pin đã bị hư hại. Thay pin không chỉ giúp cho cuộc sống số của bạn trở nên thoải mái hơn mà còn giúp đảm bảo mức độ an toàn tối đa.

Không nên cắm sạc liên tục

Dù cho các thiết bị mới đều đã có mạch tự động ngắt sạc, việc cắm sạc liên tục cũng sẽ tạo ra nhiệt lượng không cần thiết. Bạn có thể "bỏ quên" chiếc laptop đang cắm sạc của mình trong vòng vài giờ đồng hồ, nhưng làm như vậy từ ngày này sang ngày khác là không nên một chút nào cả.